Nhà thơ Dương Thuấn

         THƠ DƯƠNG THUẤN

          LTS: Nhà thơ Dương Thuấn, dân tộc Tày, sinh năm 1959 tại  Bản Hon,  xã Bành Trạch, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Quê hương ông nằm trên một vùng núi cao thuộc phía Bắc Việt Nam. Ở nơi đó thiên nhiên rất hùng vĩ, với dãy Núi Hoa trùng điệp, dòng sông Năng bốn mùa xanh trong và có thắng cảnh Hồ Ba Bể xinh đẹp, nên thơ. Ông từng học Khoa Ngữ Văn, Đại học sư phạm và Tốt nghiệp thủ khoa Thơ Khóa IV, Trường Viết Văn Nguyễn Du. Hiện tại ông đang sống và làm việc tại Hà Nội.
Hồi nhỏ, ông chỉ biết nói tiếng Tày. Cho đến năm 16 tuổi học Trung học phổ thông, ông mới bắt đầu tập nói tiếng Kinh. Trong các sáng tác song ngữ của mình, ông đã viết bằng cả tiếng Tày của dân tộc mình và tiếng Kinh (tiếng Việt) là tiếng phổ thông của cả nước.
 Cho đến nay, ông đã làm chủ biên hơn 30 cuốn sách, in 20 tập thơ và truyện ngắn viết cho cả người lớn và thiếu nhi. Đặc biệt là bộ Tuyển tập thơ  Dương Thuấn  (2010)  dày 2000 trang  đã được ghi danh trong sách Những kỷ lục Việt Nam  là tuyển tập thơ  dày nhất từ trước đến nay và là người sáng tác song ngữ Tày – Việt đầu tiên của Việt Nam. Ông đã được trao tặng  Giải A - Giải thưởng Hội nhà văn Việt Nam năm 1992 và nhiều giải thưởng khác của các tổ chức trong nước và quốc tế.  Trong thư gửi chúc mừng ra mắt Tuyển tập thơ Dương Thuấn tại Hà Nội - năm 2010, cố Giáo sư, dịch giả, nhà nghiên cứu phê bình Hoàng Ngọc Hiến (1930-2011) viết: “Chúc  mừng em. Tôi thấy bộ Tuyển tập thơ Dương Thuấn là rất tốt. Riêng bài thơ nói về những bà già muốn chết, tôi cảm thấy em là một nhà thơ lớn tầm cỡ thế giới. Chưa một nhà thơ nào trên thế giới nói về "sinh lão bệnh tử" sâu sắc, nghiêm trang, "đau đớn lòng" như em. Tôi ngả mũ chào trang thơ này của em, một đóng góp quan trọng cho thơ Việt và thơ thế giới.”
 Người ta còn biết đến Dương Thuấn là một nhà nghiên cứu văn hóa Tày xuất sắc với cuốn Văn hóa Tày ở Việt Nam và tiến trình hội nhập thế giới dày 600 trang do Nhà xuất bản Tri Thức ấn hành năm 2012. Ông đã được mời đến thuyết trình ở các trường đại học của  Mỹ về văn hóa Tày và thơ của mình.
Nhà thơ Dương Thuấn là cộng tác viên lâu năm của  Người bạn đường. Ông vừa mới gửi đến chúng tôi một chùm thơ của ông.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.                                                                                                                                                               NBĐ

  
Bài 1: CHỨ NHÌNH THÌN

Pây quây slíp pi chắng tẻo mà đin tỉ
Đếnh nghé lườn cáu
Chứ nhình Thìn chang cẳm đăm lói mạy

Xẩư xảng ngỏ tán điếp nhình
Nâư nâư ngỏ nẳng khoắc đuây
Chồm sloong nghé pi kha mần lít
Nhình thư tềnh bá hả bẳng nặm
Bại phả hin xiếp tàng oóc khuổi
Nhám kha hâư cụng slướng đây ngòi...

Ngỏ nẳm hết lừ đảy nòn vạ slắc cẳm
Nhình hom bặng nghé mác lì ngám pỏt
Tiểng nhình khua dú xảng xu slâư tíc
Bặng nặm chang nâư luây tẩư khuổi...

Ngỏ chứ nhình vằn xỉng lảu
Lườn chài pậu mà lẳp lùa
Dả au khau mà khên khoang sloóc
Bấu hẩư cần hâư khảm cẩu quá mà
Nhằng bưởng chài tối căn dặng hát
Dả tỉnh xoong mừng tả cái khau
Sloong bưởng tó cằm quỷ, cằm kim
Nhình Thìn vả pây vả hảy
Hả nâư lùa mấư tẻo lòi...

Tứ tẳm pày tỉ nhình pây
Nạn khố ngỏ tẻo pấu kèn bâư mạy
Ngỏ hứn oóc liểu cằn khuổi
Nẳng chồm pja tót pjuốp va
Ngỏ nẳm lặm lứp lứp pù pài
Hết lừ nhình vạ khươi tò kẻt
Slính căn nhình tẻo ngoảc mà...
Ngoòng lai cảng hăn quây lai
Đếnh pù bặng pha lạo chếp slim
Pửa cón nhình Thìn phuối mại:
-Tua cần lầu cảng cải cảng quây
Mì đảy kỉ lai vằn slương điếp
Tán pửa lầu nhằng eng bặng bjoóc eng đây...


  NHỚ CHỊ THÌN

Mười năm đi xa rồi trở về quê
Nhìn ngôi nhà cũ
Nhớ chị Thìn những đêm cầm que cùng gõ

Hàng xóm, tôi thương chị nhất
Sáng sáng tôi ngồi cầu thang
Ngắm đôi bắp chân tròn của chị
Chị gánh trên vai năm ống nước
Những tảng đá xếp đường ra suối
Dấu chân nào cũng đẹp đến mê …

Tôi thầm mơ một đêm nằm với chị
Chị sẽ thơm như quả lê mới hái về
Tiếng chị cười bên tai trong vắt
Như nước ban mai chảy dưới khe ...

Tôi nhớ nhất cái ngày chị cưới
Nhà trai họ đến đón dâu
Bà đem dây ra giăng ngoài ngõ
Không cho ai trong họ bước qua cầu
Thế rồi nhà trai thay nhau đứng hát
Bà nghe rồi bỏ sợi dây
Hai bên đối lời vàng ngọc
Chị Thìn vừa đi vừa khóc
Năm hôm lại mặt chị về …

Kể từ lần ấy chị đi
Nghe nai kêu tôi hay thổi khèn lá
Tôi thường hay ra bờ suối
Ngồi xem cá đớp bóng hoa
Tôi lại thầm mong sau núi kia trùng điệp
Chồng chị là người phụ bạc
Giận nhau chị sẽ trở về …
Càng mong chị càng xa biền biệt
Nhìn núi giăng thành lòng tái tê
Chị Thìn ngày xưa thường hay nói:
- Người ta càng lớn thì càng xa
Có được những ngày bao yêu mến
Chỉ khi ta còn nhỏ như hoa ...



Bài 2: MẺ OÓC TẲM TÒ TỨC XOONG MÀ

Tẳm tò tức xoong mà
Lạo hết xướng pền lừ lẻ hết
Lạo lạo sli căn cạ ỏn loóc
Lạo lạo dom dó hết chàu mì
Bại mẻ oóc lủc thai dá bấu nhằng
Chếp tót bấu nọi pây
Chếp tót hăn nhẳt vằn nhẳt cải...

Hò lủc cảu bươn pà
Hò lủc slíp pi liệng
Hò lủc chằng lẩp mả lẹo
Au pây tò tức mẻn thai..

Mì cần thai hò toỏc
Mì cần thai slam hò
Cần mì chết thai lẹo tằng chết
Hết lừ ăn chếp chí đảy khấư tềnh fầy, căm pan hẩư phó
Hết lừ ăn chếp pjói pây đảy nèm nặm lẻ lừm

Hâng lai bấu tò tức dá
Bấu nhằng hí cần páo thai thư chỉa mà
Mì cần vận nhằng pjúc mjầu thả lủc mà xam lùa
Mì cần vận pắc đin sle lủc mà tẳng lườn, tẳng dảo
Mì cần cẳm cẳm tha đếnh oóc pác tu
Mì cần cẳm cẳm nẳng thả lủc dú pỉng fầy

Mượi pầy tò tức khảm pây
Bại mẻ oóc đảy tam them tởi mấư


BÀ MẸ SAU CHIẾN TRANH

Sau chiến tranh
Người người hát tự do
Người người ca hạnh phúc
Người người chăm chút giàu sang
Những bà mẹ mất con
Nỗi đau không bé đi
Nỗi đau ngày một lớn thêm …

Đứa con mang thai chín tháng
Đứa con mười năm nuôi
Đứa con chưa kịp lớn hết
Chiến tranh đã cướp đi rồi

Có bà mẹ mất một đứa con
Có bà mẹ mất ba đứa con
Có bà mẹ mất bảy đứa con
Giá nỗi đau có thể nướng lên bếp lửa khô giòn rồi đập tan đi được
Giá nỗi đau có thể thả trôi theo nước rồi quên

Chiến tranh đã qua lâu rồi
Không còn lo những người khách đến nhà sẽ là những người đưa giấy báo tử
Có bà mẹ vẫn trồng trầu chờ con về hỏi vợ
Có bà mẹ vẫn trông đất chờ con về dựng nhà, dựng cửa
Có bà mẹ đêm đêm ngóng ra sân
Có bà mẹ đêm đêm ngồi bên ngọn lửa

Sau mỗi cuộc chiến tranh
Bà mẹ thêm một lần bất tử





Bài 3: PHA LẠO BUỐT KHỬN

Quằng què ăn lườn chạn hang bản
Kỉ pày pậu ái lọm khảu khít slửp
Cáy lườn xảng bấu nhằng oóc xáy pha
Xá mu đông bấu đi mà cheng nặm...

Mì tua ma đáng liểu khóp tằng bản
Chẩp cần hâư củng tèo tỏt quắt hang
Hăn pện nảy tẻo bấu cần hâư đi lọm
Vằn pây vằn slổng pện bấu pền lăng
Dú nưa pù slung nọi lườn, bản quẹng
Mì pha khen hí khéc chạn khảu mà
Bấu hăn pha làn, tàng pây quảng xoác
Đăm  thấu mà nhằng doại căn nựa nạn
Sliêu lảu nâư pẳng dạu khước slà slà...

Ngị slổng dú bản tò ngòi căn pền quỷ
Phân lấn fạ khăm quá lườn xảng xo fầy
Đếch mốc dác khảm căn xo khảu đảng
Đếch eng slon càm mọi lườn mọi lẻn
Bấu mì lạo hâư nẳt pha lạo khen chang
Mái cạ bấu hăn nắt tọ cả này lèo pện
Hua pi sloong xiên slíp ết pha lạo buốt khửn
Piếng pha lạo hăn đây tọ củng hăn kẻt lai à...
Nghị mà ái tốm pây tọ tẻo ái dom sle
Bấu nhằng hí cáy khảm mà pha xáy
Bấu nhằng hí mu đông mà cheng kin nặm
Bấu nhằng hí chang cừn pỏ lẳc mà mỏ
Ái khảm lườn căn, xẩư tó lèo quằng...


CÁI BỜ  RÀO ĐÃ MỌC LÊN

Quanh những ngôi nhà sàn trên bản cao
Đã có lần người ta định xây rào chắn
Để gà mái nhà bên không còn sang đẻ lộn
Bầy lợn rừng ham cám khỏi mò đến tranh ăn ...!

Bởi có chú chó khoang hay chơi khắp bản
Gặp ai nó cũng đều nhảy lên mừng
Nên người ta lại đành từ bỏ ý định ấy
Ngày lại ngày sống thế có sao đâu
Ở trên núi cao, ít người, bản vắng
Thêm cái bờ rào lo khách sẽ ngại sang
Không có bờ rào, lối đi thời rộng rãi
Tối đi săn về tiện biếu cho nhau thịt hươu
Lúc cất rượu trưa, mời bạn cũng nhanh hơn ...

Tôi đã sống ở cái bản của tôi tình nghĩa
Mưa phùn trời ẩm sang nhà nhau xin lửa
Trẻ khóc đòi ăn sang nhà nhau xin cơm nguội
Đứa bé vừa tập đi dắt sang mọi nhà chơi
Chẳng ai thích đâu, xây bờ rào ngăn giữa
Dẫu không muốn nhưng nay đành phải thế
Đầu thế kỷ hai mươi mốt bờ rào đã mọc lên

Cái bờ rào nhìn vừa đáng yêu vừa đáng ghét
Nghĩ muốn phá tan đi nhưng lại thấy rất cần
Không còn lo gà mái nhà bên sang đẻ lộn
Không còn lo lợn rừng ham cám đến tranh ăn
Không còn lo ban đêm có kẻ trộm đến rình
Sang nhà nhau phải đi vòng hơn một chút ...



   Bài 4:   MẠ PÌ LÈNG

Mạ Pì Lèng lính khửn quằng pắn pé
Hin củng pin hua khao xoác bặng cần
Cốc xau ké pền ngom sli căn phjải
Phả khao pây vứt vứt khảm quá mà

Slí slướng pù, khau slung, loỏng lẩc
Tả Nho Quế hăn theo toỏc bặng may
Tha vằn khửn nàn pừa pin pừa thả
Tua đếch eng ngọm nhả bứa pện fè

Nưa pù slung lồm pẳt chứ thâng căn
Ngọm nặm khửn tềnh hua Đin tỉ
Noọng phjắp fẻ lồng tấng loẻc hin
Chạu chí đăm khảu lèng, nặm boóc

Khửn Mạ Pì Lèng dặng kếp đao bân
Fạ pjẳp pjẻ nắt pấu kèn hết lượn
Cần lầư củng kha cải mẳng, cảo na
Lăng ngọm lò têm, pin pù khảm tát



     MÃ PÌ LÈNG

Đường Mã Pì Lèng dốc quanh co
Đá cũng leo như đoàn người đầu bạc
Nhấp nhô bước dưới rặng phong già
Mây trắng ùn ùn kéo ngang qua

Bốn bề núi thăm thẳm vực sâu
Sông Nho Quế chỉ như gang một sợi
Mặt trời chậm lên vừa leo vừa đợi
Chú bé con cõng cỏ mắt rầu rầu

Trên cao này gió thổi nhớ về nhau
Cõng nước lên đỉnh đầu Tổ quốc
Tìm hốc đá em tra từng hạt
Sớm hôm cơm nắm nước bầu

Lên Mã Pì Lèng hái được những vì sao
Bầu trời lung linh thích thổi khèn và hát
Người nào cũng có đôi bàn chân to
Đeo gùi lên lưng leo non, vượt thác




Bài 5: CHÈ THÁI NGUYÊN

Đin tỉ khỏi mì lai thình đây khển
Cần tỉ khỏi tẳt tảo lị oóc mà
Khéc khửn lườn lẻ xỉng nặm chà
Căm chẻn chắng chắc cần quén lạ

Hại noọng thất kéo mừa fuông Bắc
Hăn chè kheo pù pài têm mọi tỉ
Tằng Mộc Châu, Nghĩa Lộ, Than Uyên
Hại pây lèo đin tỉ khảu fuông Nam
Dú Lâm Đồng chè Di Linh quảng phứt

Chè Nhặt, chè Tàu, chè hả đin slí pé
Chin pác dổng chè cúa xiên fản tỉ
Bấu tỉ hâư chè hom bặng Thái Nguyên


TRÀ THÁI NGUYÊN

Nước tôi có những điều hay quá thể
Người nước tôi cùng tự làm ra tục lệ
Khách đến nhà ai cũng được mời trà
Uống với nhau chẳng cần quen hay lạ

Nếu bạn từng ngược đèo lên phía Bắc
Sẽ thấy trà xanh tràn trên lưng non
Từ Mộc Châu, Nghĩa Lộ, Than Uyên
Nếu đi dọc đất nước vào phương Nam
Sẽ tới Lâm Đồng trà Di Linh bát ngát

Trà Nhật, trà Tàu, trà năm châu bốn bể
Uống trăm thứ trà của nghìn muôn xứ xở
Chẳng đâu thơm ngon như trà Thái Nguyên




Bài 6: SLÍ TUA ĐẾCH DÚ BẮC NINH

Slí tua đếch dú Bắc Ninh
Lủc cúa cần lỉnh cáu nâng

Tua tải tết slíp hốc pi
Mẻn thai tẳm tẩư phả kha
Thai khửn mà thâng nả ấc
Pền pỉng nựa tằng cần hốt

Tua tải nhỉ slíp slí pi
Mẻn thai tẳm tấng theo phjôm
Chắng thai lồng mà thâng cò
Pền pỉng chả đấn tằng đang

Tua tải slam slíp nhỉ pi
Mẻn thai dú tẳm năng noỏc
Chắng thai khảu thâng chang lịn
Pền pỉng bấu chắc cảng, tán khua

Tua tải slí slíp pi
Đang slí thai chang bẻn hết ke
Đang slí thai tềnh tàng pây lớp
Đang slí thai cừn nòn xảng mé

Slí tua đếch dú Bắc Ninh
Lủc cúa cần lỉnh cáu nâng
Thâng slíp pi bấu tua lầư hăn cải

BỐN EM BÉ Ở BẮC NINH

Bốn em bé ở Bắc Ninh
Là con một cựu chiến binh

Em thứ nhất mười sáu tuổi
Bị chết dần từ gót chân
Rồi chết dần lên ngực
Căn bệnh teo cơ toàn phần

Em thứ hai mười bốn tuổi
Bị chết dần từng sợi tóc
Rồi chết dần xuống cổ
Căn bệnh liệt cứng thân

Em thứ ba mười hai tuổi
Bị chết dần từ da
Rồi bị chết dần vào lưỡi
Căn bệnh chỉ cười không biết nói

Em thứ tư mười tuổi
Đang chết dần ở giữa sân chơi
Đang chết dần trên đường tới lớp
Đang chết dần khi đêm nằm cạnh mẹ
Bốn em bé ở Bắc Ninh
Là con một cựu chiến binh
Lên mười tuổi không em nào lớn nữa



Bài 7: CAO BẰNG

Cao Bằng dú nưa slung
Cần phjải pây chang moóc
Hai lồng tềnh pjai nhả
Đao đí liển bản đâư
Chằng mà thâng Cao Bằng
Chằng chắc slắc dổng nao
Đét lương ón thương mèng
Nặm tả Phiêng luây thất
Chin pày nâng chứ mại
Khảu Cao Bằng khao bjỏi
Chin dá chắc hết lượn Nàng ơi...


CAO BẰNG

Cao Bằng ở trên cao
Người đi trong mây gió
Trăng xuống chơi trên cỏ
Sao trẩy về bản sâu
Ai chưa lên Cao Bằng
Chưa thể biết được đâu
Nắng ong vàng như mật
Nước sông Bằng chảy ngược
Uống một lần nhớ mãi
Gạo Cao Bằng thật trắng
Ăn rồi biết hát lượn Nàng ơi…














Bài 8: DẶNG XẢNG CẨU TU KIM

Khoăn cúa bại cần pửa xa kim này dú tỉ lầư
Chài xáu cáng bjoóc mặn đang slí phung
Chài xáu pjai nhả ón ngám khửn
Chài xáu cáng mạy xau liểp tàng
Tỉ hâư tỉ tó hăn quẹng xích
Bấu hăn khoăn fồm dú tỉ lầư
Chài dú pạng Đông, noọng dú pạng Tây
Hết lừ tẻo cạ bấu điếp căn đảy
Hai khửn chang đua phăn kheo tằng pé quảng
Tói nả cần tẩư thẻ nhằng khoen nghé cầu...

Mửa cón bại cần quá slai pé hải nảy
Hại ngượng hua khửn pền sláy slư dá
Fạ kheo quảng vạ slung đây pện nảy
Tọ boong te cổm hua lồng đin xa kim
Bảt thai pây chắng bấu mì slắc dổng au sle
Bấu tồng sláy slư thai pày nâng slổng mại...

San Francisco pài vằn nảy chài thâng dá
Tha noọng đếnh mốc bá tằng tẩư fạ
Đén điện bặng cai, tỉ nảy slúc lường

Pây xảng căn noọng phuối cằm slương điếp
Chài bấu nhằng xam khoăn cần pửa dú lầư
Cần hâư xa kim lẻ xa, chài táng hết sláy slư
Tẩư fạ nhằng lẩn vạ căn mại, toẹn ăn cẩu...



BÊN CẦU CỔNG VÀNG

Hồn những người tìm vàng giờ đang ở đâu
Anh lay cành hoa mận đang nở
Anh lay ngọn cỏ mềm vừa lên
Anh lay hàng dương bên đường
Đâu đâu cũng đều vắng tanh
Chẳng thấy hồn nấp ở nơi đâu
Anh ở bên Đông, em ở bên Tây
Lẽ nào lại chẳng thể thương nhau
Trăng mơ ước xanh thuyền trên biển rộng
Trước mắt thế gian treo một cây cầu...

Thuở ấy người ta mới đi qua eo biển này
Nếu ngẩng đầu lên trời đã thành thi sĩ
Bầu trời xanh trong và cao vời đến thế
Nhưng họ chỉ cúi xuống đất tìm vàng
Nên đến lúc chết đi chẳng còn gì để lại
Chẳng giống nhà thơ chết một lần sống mãi...

San Francisco chiều nay anh đã đến
Ánh mắt em nhìn nôn nao nhân loại
Đèn điện giăng như một thành phố chín

Đi bên nhau em nói lời thương mến
Anh chẳng hỏi hồn người xưa nữa đâu
Mặc ai đi tìm vàng, anh cứ làm thi sĩ
Thế gian còn kể mãi chuyện cây cầu...






Bài 9: MẺ PẢ A YUN NGỌM NẶM

Mẻ pả A Yun nâư chạu pây ngọm nặm
Thắc khửn tềnh lăng ngấư lò vai cải
To đâư chang kỉ nghé tẩu hảo
Thâng bó nặm dú tẩư pom mạy
Tắc tứng nghé hẩư têm, ốt hẩư kén
Chắng tẳt bại tảu khảu chang lò
Thắc khửn bá càm mà lườn nắc dửt
Đang tầư nép bang bặng piếng pẻn
Lạo hâư dặng tỉ quây đếnh ngòi
Bấu chắc cần lạ lụ cạ cần quén
Sloong ăn nồm túng toéng mà lườn


BÀ MẸ AYUN GÙI NƯỚC

Bà mẹ Ayun sáng sớm đi gùi nước
Đeo trên lưng là chiếc gùi mây lớn
Đựng bên trong đầy vỏ bầu khô
Đến mỏ nước ở bên dưới lùm cây
Múc nước đầy từng quả bầu rồi nút chặt
Rồi bỏ từng quả bầu vào trong gùi
Đeo lên lưng và bước về nặng nhọc
Tấm thân bị ép mỏng như tấm ván
Ai đó từ phía xa xăm đứng nhìn
Mặc chẳng biết người đó lạ hay quen
Hai chiếc vú đi về đánh lúc la lúc lắc








Bài 10: LẠO KÉ SLỐNG LỪA TẢ HẬU

Nâư sloai fạ đét ngỏ hăn dá
Lạo ké nòn ngáng dú chang lừa
Mì khéc chắng khụt khù tứn nẳng
- Mầư này oóc noỏc lụ khảu đâư
Oóc noỏc lụ khảu đâư tó đảy...
Ngỏ táng cảng cạ nắt tò lồng
Ngòi Tả Hậu luây thâng pé hải
Nhằng chứ mà tổng quảng lụ bâu...

Lừa pây tẩư sluôn dừa mát xoái
Quảng lìu lìu bân slứt đin hang
Lạo ké tả mảc fài mẳc nặm
Hỉa lẩu mà pông kỉ tua pja
Nẳng khuấy cuống vạ căn phuối toẹn...

Nèm nặm pây thâng đăm mà bẻn
Pắc slảo xoong xam cạ pjá chèn
Lạo ké căm sloong mừng xáu xáu
- Chèn bấu dủng, câu cẩn kỉ lai
Câu vạ mầư pền lăng lèo pjá
Vằn pjủc pây mầư chứ tẻo mà...



ÔNG LÁI ĐÒ SÔNG HẬU

Một buổi trưa hè tôi đã thấy
Ông nằm khểnh trên một con đò
Có khách mới khật khừ ngồi dậy
- Mi chừ đi ngược hay đi vô
Đi ngược hay đi vô đều được…
Tôi nói một mình, chỉ thích đi xuôi
Thích xem sông Hậu khi về biển
Còn nhớ đồng bằng nữa hay thôi…

Thuyền xuôi dưới rặng dừa mát rượi
Mênh mang như cuối đất cùng trời
Ông bỏ mặc mái chèo cho sông chảy
Đổ rượu đốt quăn dăm con cá
Lai rai rồi kể lắm chuyện vui ...

Xuôi theo sông chiều về lại bến
Thuyền cắm sào xong, tôi hỏi tính công
Ông cầm hai tay tôi rất chắc
- Tiền tau đâu xài lắm mà cần
Tau và mi cùng chơi, có chi phải trả
Mai mi đi, nhớ lại ghé để tau mừng…


Bài 11: TẨN HÁT CÚA CẦN PÙ PHIÊNG

Muộn khóa luội khuổi
Páng slửa khửn đông
Pây bấu chắc bươn muổt
Pây bấu chắc lẹo pù
Xa ám chin phjuôm lương phjôm hẻm
Cẳm cọn nào vứt vắng tằng hai
Nẳm vằn pjủc oóc nặm tả
Ngoòng tua nạn eng oóc lủc mà nạn mẻ
Mảy khửn pền choòng
Slưa tẻo khảu cắp slưa
Mùa tam mùa khảu mảc
Háp mà sle nồm mẻ mìa mần kheng.



KHÚC HÁT NGƯỜI CAO NGUYÊN

Xắn quần lội suối
Buông áo leo rừng
Đi không biết tháng tận
Đi không biết rừng cùng
Kiếm miếng ăn tóc nâu vàng nâu đỏ
Đêm gõ chiêng chếnh choáng vầng trăng
Ước ngày mai ra sông
Mong con hươu con đẻ ra con hươu cái
Măng mọc thành rừng
Cọp lại vào bẫy cọp
Mùa lại mùa lúa tốt
Gánh đem về cho vú vợ tròn căng.




Bài 12: HÁNG PHÚ

Kha tàng eng quá tẩư moóc khao
Phja lắp lí xảng pài lườn nòn đắc
Phả tảy puồn na nắc au pây
Nổc loọng ngầư cần quây mà vạ

Chỏn khôn đâu táng lé pện fè
Lỏn ộc ộc đâư chang báng mạy
Bâư tốc doan cò nguấy mà ngòi
Cừa lảc lùng thốc pền khoăn háng

Hò đếch eng pjải kha nèm mẻ
Án ngòi háng mì kỉ mùng lườn 
Mẻ oóc lẻ lăng ngọm cưa têm
Pù quây án bảt kha mừa mại



PHỐ HUYỆN

Con đường nhỏ mờ trong sương trắng
Núi lim dim bên giấc mái nhà
Mây nặng nhọc chở buồn đi xa lắm
Chim khách kêu em gái ngóng người xa

Có chú sóc nâu chiều lẻ bạn
Âm âm kêu trong bọng cây già
Một chiếc lá rơi giật mình ngoảnh lại
Chùm rễ đa hồn phố buông xoà

Có chú bé con đi theo mẹ
Qua phố đếm xem phố mấy nhà
Bà mẹ còng lưng gùi muối nặng
Đếm bước chân về núi mờ xa




Bài 13:  LẠO TĂN ĐÉC VẠ CẦN MỐC LỦNG

Bại lạo tăn đéc
Tằng tởi táng phuối mừa đang cáu
Cần pện tỉ dú lầư tó hăn mì
Tha tẳng dửc xa cheng hết nả pỉ!
Á lối nỏ, pỏ cá vạ mẻ á mầư pền slổi
Chắng slinh oóc mà côổc nựa chắc phuối
Chăn sli lường hẩư cần đin tỷ cúa te
Slinh mì te nhẳm thai vái mẩt mèng bấu tảy

Bại cần mốc lủng
Bấu hăn táng phuối đang cáu slắc pày
Xa vạy nả khảu lặm lăng cần đai pây dú
Bặng tha vằn fồm khảu lặm pù phja
Cỏi dằng chỏi đét lồng hẩư bjoóc bâư, mạy nhả
Hẩư tởi chắc kỉ lai thình, bấu slỉ thâng lạo đai cò chứ

Tẩư fạ mì lai thình pjẳn pjẻ
Lạo đảng đá bấu pền slắc dổng, tởi nảy tẻo điếp
Lạo đảng đảy kỉnh dú nưa, tởi nảy tẻo kẻt...


KẺ NGU DỐT VÀ NGƯỜI THÔNG THÁI

Những kẻ ngu dốt
Đời thường hay xưng tụng
Ở đâu cũng nhìn thấy chúng
Huênh hoang luôn có mặt ta đây!
Thật bất hạnh cho cha mẹ của chúng
Đẻ ra những cục thịt biết nói năng này
Thật khốn nạn cho dân tộc của chúng
Sinh ra kẻ dẫm chết uổng kiến con mỗi ngày

Bao người thông thái
Có lúc nào tự nói về mình
Họ luôn giấu hình giữa cuộc đời bình dị
Như vầng dương nấp phía sau ngọn núi
Lặng thầm chiếu ánh sáng cho hoa lá, cỏ cây
Hiến dâng tất cả cho đời, chẳng cần đời hay biết

Thế gian này thật lắm điều trái ngược
Kẻ đáng nguyền rủa thì cuộc đời lại yêu
Người đáng kính trọng thì cuộc đời lại ghét ...




Bài 14:  PÂY NÈM NẶM

Lạo hết lảy chin nèm fầy
Lạo hết nà chin nèm nặm

Slinh mà áp nặm hom
Pền lủc cúa mẻ á

Cải khửn áp nặm tả
Pền cần cúa bản mường

Tó bẳng lừa cải oóc pé luông
Áp đang nặm quảng
Pền cần cúa tằng tẩư fạ...


THEO NƯỚC ĐI

Người làm nương ăn theo lửa
Người làm đồng ăn theo nước

Sinh ra tắm nước thơm
Mới là con của mẹ

Lớn lên tắm nước sông
Mới thành người của làng

Đóng con tàu đi ra bể
Tắm giữa đại dương
Mới thành người của muôn nơi




Bài 15: TƯƠNG DẢNG

Khuốp pi mì vằn nâng tương dảng
Nhả ón hom ngít ngít tằng pù
Phân mấn bên  phjứp phjứp
Mu chảo fằng cọn neng xa phấu

Đông coóc hâư củng quẳn lồm lồm
Mu mẻ lỏn heng mẻ
Mu pỏ lỏn heng pỏ
Cắp tối to lăng căn khảm kéo
Nhẳm hin lớ lồ lồ
Nhẳm đông pjao tắc bjíp bjáp

Nâư lăng đét thu ón khửn thâng
Mu pỏ càm chẳm chùng kha nết
Mu mẻ pây vay foọng khoong lăng

Mu chảo đông lúc tầư củng  lại
Khảm quá cẳm tương dảng ón lồng


SƯƠNG GIÁNG

Một năm có một ngày sương giáng
Núi cỏ sữa toả hương ngào ngạt
Mưa bụi giăng giăng bay
Lợn lòi dậy gõ nanh tìm bầy

Góc núi nào cũng rộn tiếng kêu
Con cái gào to tiếng cái
Con đực gào to tiếng đực
Đi thành đôi so lưng nhau qua dốc
Giẫm đất đá lở ầm ào
Giẫm rừng nứa gẫy kêu răng rắc

Hôm sau trời toả nắng thu non
Con đực chân mềm bước giậm giùng
Con cái đi lắc lưng đưa võng

Lợn lòi vốn thường hay hung dữ
Qua đêm sương giáng bỗng lành.

*Ghi chú: Lợn lòi ở trong rừng, trong mỗi năm chúng có một ngày Sương giáng để cả đàn giao phối với nhau.






Bài 16:  PỎ LẲC BẤU CHẮC NÒN

Lả lai dá tọ lạo pỏ lẳc vận chằng nòn
Chằng nòn đảy, chằng lẳc đảy slắc mòn
Lằn pạng pây pạng xảng mẻ mìa đây slao
Lắp tha hăn tàng nghị pản lồng khoắc đuây
Chắng tứn mà tó coong fầy thư đeng chỏi
Coong fầy ún pông mồm them tàng châư
Diền phjải bặng mèo khảm quá lườn xảng
Hết lẳc béc au nghé xay mà tẳt sle tẩư lảng
Moóc lồng phất phất, bản đăm quẹng xích
Pỏ lẳc khửn lườn mà đắp đén nòn xảng mìa
Cẳm cẳm pỏ lẳc pây hết lẳc mại quén dá
Cẳm hâư bấu lẳc đảy mòn lẻ nòn bấu đắc
Mì cẳm nâng pây hết lẳc tẻo mà chắng chẩp
Lạo pỏ lẳc đai mà lẳc béc mẻ mìa béc au pây


ÔNG ĂN TRỘM KHÔNG NGỦ

Đã khuya lắm rồi ông ăn trộm vẫn chưa ngủ
Ông chưa ngủ vì tối nay chưa trộm được gì
Trằn trọc bên bà vợ đẹp, lăn bên này, lăn bên kia
Nhắm mắt vào ý nghĩ cứ bò xuống cầu thang
Ông lặng lẽ ngồi dậy nhóm lên ngọn lửa hồng
Ngọn lửa ấm để nung nóng thêm hơi thở
Rồi đi nhẹ như mèo sang bên nhà hàng xóm
Trộm chiếc cối xay mang về đặt ở giữa sân
Sương vẫn buông trắng xoá, bản vẫn lặng yên
Ông lên nhà tắt đèn rồi vào ngủ bên cạnh vợ
Tối tối ông đi ăn trộm nên đã thành quen
Không trộm được gì thời không ngủ được
Tới một đêm kia khi đi trộm về ông đã gặp
Một tên trộm khác đến trộm bà vợ đẹp mang đi.




Bài 17: TỊA VÀI

Tàng mừa bản lính bặng khửn fạ
Hin sliểm khẻo mèo
Búp báp pàn pù lính
Ái khửn lèo pạ hin pin

Ké Giàng lồng chang háng
Cần hâư chắc ké dự vài eng
Púng páng nghé lò nắc dửt
Pây nhám tẻo dặng dú chồm

Pan đú dự tua vài slảu
Lưởc tua chin lai, mì lủc na
Pan lăng dự tua vài tẩư
Au mà sle liệng thư thây

Ké Giàng lườn dú tềnh pù
Tịa vài mà sle hưa nà lẩy
Tứ nảy dú pù slung mại mại
Vài củng bấu nhằng chắc lồng

Dú slung cần chăn hết khỏ
Nghé lò nắc mại tềnh lăng
Ngọm tằng lườn lảng, khẩu bắp\
Ngọm vài khửn pù bộp bừng

CÕNG TRÂU

Đường lên bản như đi lên trời
Đá nhọn răng mèo
Gập ghềnh dốc núi
Muốn lên bám đá mà leo

Ông Giàng đi xuống chợ phiên
Ai hay ông mua nghé sữa
Đong đưa chiếc gùi đeo nặng
Chân đi một bước lại dừng nhìn

Phiên đầu ông mua nghé cái
Chọn giống hay ăn lại đẻ dày
Phiên sau mua thêm nghé đực
Đem nuôi cho lớn để kéo cày

Ông Giàng nhà ở trên núi
Cõng trâu lên để giúp người
Từ nay ông ở trên cao mãi
Trâu không biết leo trở xuống rồi

Ở vùng cao con người vất vả
Chiếc gùi luôn đè nặng trên lưng
Cõng hết cửa nhà, ngô lúa
Cõng trâu leo lên núi trập trùng





Bài 18:  BẠI  MẺ DẢ KÉ

Dú Bản Hon mì bại mẻ dả ké
Vằn vằn nẳng dú xảng tả Năng
Cổm hua lồng chang vằng than cạ:
-Nặm tả ới, nả ké pện lăng bấu thai slắc pày?
Kha tả nặm vận luây hì hồm
Bặng cạ bấu tỉnh, bấu chắc
Bại dả ké tẻo phá mác làng
Slắn vẩu vẩu nghiển tăm pước cậu
Slắn vẩu vẩu pải phon khửn mjầu...

Dả nâng chang bại dả cảng van dít:
-Bại nhình ới, nẳt thai hết lăng
Ngỏ slổng mại mửa lầư thai cỏi sluốn!
Bại mẻ dả đai cảng choỏng vạ căn:
-Boong ngỏ bấu ái slổng
Boong ngỏ tán ái thai
Nghé mừng căm tối thú bấu mắn
Nghé kha bấu dò khảm khóp tu
Ngỏ nhẳn tầư au pây chí fầy
Nhằng đây hơn slổng ké...

Vằn vằn pây khàm quá tả Năng
Vận chẩp bại mẻ dả ké
Ối, tua cần lúc tầư chắng lẹo khỏ
Cần hâư ké củng thâng
Cần hâư ón củng lẹo...


NHỮNG BÀ GIÀ

Ở Bản Hon có những bà già
Ngày ngày ra ngồi bên bờ sông Năng
Cúi đầu xuống dòng sông than thở:
- Sông ơi, tôi già quá rồi nhưng sao chưa chết?
Dòng sông vẫn chảy đi ì ầm
Như là không nghe, không biết
Các bà già lại ngồi cùng nhau bổ cau
Tay run run nghiền vỏ vào chiếc cối
Tay run run quệt vôi lên trầu …

Rồi một bà trong số họ bỗng nói giọng ngọt ngào:
- Các chị ơi, thích chết làm gì
Tôi cứ sống mặc đến khi nào chết!
Những bà già kia đồng thanh cùng đáp:
- Chúng tôi không thể sống
Chúng tôi chỉ muốn chết
Cái tay cầm đôi đũa đã rơi
Cái chân không nhấc nổi qua bậu cửa
Thà đem thịt tôi nướng chả
Còn hơn là buồn khổ sống già …

Hàng ngày đi qua sông Năng
Vẫn gặp các bà già
Ôi, con người bao giờ hạnh phúc
Ai rồi già cũng đến
Ai rồi trẻ cũng qua …






Bài 19: CẰM PHUỐI CẦN DÂN

Tẳm pửa cần dân cảng mại:
Mẻ lình slon lủc lình pin mác
Mẻ nảc slon lủc nảc đăm pja...

Tẳm pửa cần dân cảng mại:
Tủp slảo lồng nặm chếp hua pja
Tủp ma chếp thâng chủa

Tẳm pửa cần dân cảng mại:
Nả đán bấu khay tu
Lảc lày bấu boóng lù khảu lẩc...

Tẳm pửa cần dân cảng mại:
Cằm hâư củng hăn pền ngải
Tọ slon mại tẳm hua khao



LỜI NÓI NHÂN DÂN

Từ xưa nhân dân đã nói:
Khỉ dạy con của khỉ trèo cây
Rái cá dạy con mình bơi lặn …

Từ xưa nhân dân đã nói:
Đập sào xuống nước, cá cũng bị váng đầu
Chó bị đánh chủ cũng thấy đau

Từ xưa nhân dân đã nói:
Vách núi không mở cửa
Rễ si cũng chẳng bám vào sâu …

Từ xưa nhân dân đã nói:
Bao câu mà đều bình dị
Học cho tới lúc bạc đầu


Bài 20: VÈO CẦN

Vèo pày nâng
Nả đán coỏng à à

Vèo sloong pày
Nả đán dăng a a

Ngỏ cảng khảu xẩư
Cần cảng quây lìa

Fạ tỉ hâư củng khửn đao
Nả đin tỉ hâư củng pù phja
Vèo cần hâư cả này
Pjảc oóc slíp tàng, slíp nịu kha



GỌI NGƯỜI

Gọi một lần
Vách núi vọng à à

Gọi hai lần
Vách núi đáp a a

Tôi càng đến gần
Người càng xa

Bầu trời nào cũng mọc sao
Mặt đất đâu cũng núi
Gọi ai bây giờ
Ngón chân xoè mười lối



Bài 21: VẠ CẦN THƯ SLOẢ

Noọng tặng sloả nè
Noọng tặng pác nớ
Cằm lượn cúa noọng slinh oóc pền mảc pjạ
Sinh oóc pền piêu fầy
Slinh oóc pền pang vài nâng
Slinh oóc pền cấn tò nhả
Noọng slíp hả pi
Ngỏ chăn cạ cả lình
Ố...ố...
Hò Pjạ ngạo hai lồng tát xì xùm


VỚI NGƯỜI QUAY XA

Em ngừng xa đi
Em đừng hát nữa
Bài hát của em sẽ sinh ra một con dao
Sinh ra ngọn lửa
Sinh ra một đàn trâu
Sinh ra một người cắt cỏ
Sợi chỉ sẽ buộc chân em vào cột nhà
Em tuổi mười lăm
Tôi nói thật mà
Ô... ô …
Cuội đang vần trăng xuống thác xùm xoà



Bài 22: ỚI ĐÉT HOM THƯƠNG MÈNG

Ới đét hom thương mèng
Tẻo cạ hom bặng nhả
Loỏc pàn lủng lắt lít
Loóc coóc vài cổm chin

Ới, đét hom thương mèng
Chứ pẳng dạu dú quây
Bươn nảy phân đăm nà
Chằng khảm pây liểu đẩy

Ới, đét hom thương mèng
Slửa thác slảo hang chàn
Nổc mảo bên mà tuộng
Mác lì hom xẩư xảng

Ới, đét hom thương mèng
Tàng queng cốc lang toòng
Cần pây hâng lai dá
Nhằng mà quá nảy bâu?



ÔI NẮNG VÀNG NHƯ MẬT

Ôi nắng vàng như mật
Thơm muôn hương cỏ rừng
Tiếng mõ dọc triền thung
Trâu ăn kêu lốc cốc

Ôi nắng vàng như mật
Bỗng nhớ bạn ở xa
Tháng mưa mùa bận cấy
Chưa kịp sang chơi nhà

Ôi nắng vàng như mật
Áo phơi sào ngoài sân
Tiếng chim chào mào hót
Mùi lê chín rất gần

Ôi nắng vàng như mật
Con đường cạnh gốc vông
Người đi từ năm ngoái
Còn về qua nữa không




Bài 23: TIỂNG TỦP SLỬA

Mừa đin tỉ dặng cằn tả tỉnh tủp slửa
Chắng chắc cạ lầu quây bản hâng dá
Pửa nhằng eng thư slửa hẩư mẻ á dẳc
Slửa phải nháng lằm nắc bấu sloái đảy
Căm nghé pan tủp dượng khảm đi hua

Bấu chắc cạ lầu lừm slắc pày lụ bấu
Cả này lai á vận oóc cằn tả dẳc slửa
Bảt lẻ pài đăm mọm, bảt chang nâư
Kỉ lai cuổn hin khao mỏn dú sloóc nặm
Tiểng tủp slửa lồm lộp, bảt na bảt bang...


TIẾNG ĐẬP ÁO

Về quê đứng bên sông nghe đập áo
Mới biết rằng mình đi xa bản đã lâu
Xưa còn nhỏ mang áo cho mẹ giặt
Áo vải chàm ướt nặng không thể giũ
Cầm ván đập cao giơ quá đỉnh đầu

Đã bao giờ mình quên không nhỉ
Nay các bà mẹ vẫn ra sông giặt áo
Khi thì chiều tối, khi giữa ban trưa
Bao tảng đá trắng mòn bên bến nước
Tiếng đập rộn ràng lúc nhặt, lúc thưa …




Bài 24: KHEN DƯỢNG LÌ

Phả mừng cúa mẻ á cần Tày
Căm bai mì lai slót pền pâu
Giang mạy nem đăm nhoám nhoám
Dá đảy cạ bấu pền lăng slắc dổng

Phả mừng cỏi dằng vay foọng vai
Hẩư lủc cải khửn quai pày vằn
Đảy pền cần pỏ chài tài tảm

Phả mừng ón chắc slan mủ, slửa
Phả mừng mỉn tói mấư tằng tẩư fạ


BÀN TAY VƯƠN DÀI

Bàn tay bà mẹ người Tày
Sần sùi những nốt chai làm lụng
Dính nhựa cây đen nhem nhẻm
Đừng tưởng bàn tay đó không là gì

Bàn tay đung đưa vành nôi mây
Cho đứa con khôn lớn từng ngày
Trở thành những chàng trai dũng mãnh

Bàn tay mềm biết khâu mũ áo
Bàn tay đó cũng làm thế giới đổi thay






Bài 25: CẲM HẾT THEN

Pi mấư mà thâng dá
Cần ké cảng hay nghị
Tởi cần mì lai thình đây lóa
Lườn hâư củng pây lẳp mẻ then
Au tính tẩu mà fẳt quá cừn
Chải hẩư lẹo bại hạn pi quá...
Hết hẩư mọi cần hảo mát
Hết hẩư vài, mạ têm pù
Hết hẩư mu cáy pền têm
Hết hẩư khảu bắp kheo tềnh lảy...

Cẳm hết then hua pi chải hạn
Hết tứn bại nhỏt mạy tềnh co
Quét chếp tót lai thình khôm khỏ
Cúa cần hâư đảy chẩp quá lai fè
Cằm then bặng bại mẳt phân mấn
Tốc lồng đin buốt pền nhỏt uổn
Tốc lồng phjôm slim tàu hộn háo
Tốc phả hăn pền chọa luông va

Chài vạ noọng thả muổt ăn pi
Cẳm bươn chiêng hết then chải hạn
Tiểng đàn coỏng tằng mjạc đây chồm



ĐÊM THEN

Năm mới đã đến rồi
Người già thêm hay nghĩ
Trong cuộc đời bao điều lành dữ
Ai cũng vội đi mời bà then
Đến với cây đàn tính hát thâu đêm
Giải đi vía dữ của năm qua …
Cầu cho mọi người mạnh khoẻ
Cầu cho trâu ngựa đầy chuồng
Cầu cho lợn gà đàn đàn, lũ lũ
Cầu cho ngô lúa xanh nương …

Đêm hát then đầu năm giải hạn
Làm nẩy lên giàn búp trên cành
Xua tan đi những buồn đau, trắc ẩn
Của đời ai từng gặp nỗi gian truân
Lời then như muôn hạt mưa xuân
Rơi vào đất nhú lên thành lộc biếc
Rơi vào tóc cho tình yêu thêm rạo rực
Rơi vào mây hoá những chiếc cầu vồng

Anh và em chờ đã trọn một năm
Đêm đầu xuân nghe bài then giải hạn
Tiếng đàn vang khúc nhạc trong ngần …





Bài 26: CẦN XỬ PHẢ

Khéc thâng lườn bấu cẩn xam ten
Tán xam cạ:
-Kha tàng hâư tải chài mà thâng nảy...
Củng bấu xam tẳm pé hải lụ pù
Tán cảng cạ:
-Dú nảy chin vạ lầu fò lẩu...
Khéc nẳt giổng lăng lẻ cảng oóc mà
Khéc pây chủa lườn tán cạ;
- Dá đảy sle tin đuây lổc nhả cà...


NGƯỜI XỨ MÂY

Khách đến nhà không vội hỏi tên
Mà chỉ hỏi:
- Con đường nào đã đưa anh đến …
Cũng không hỏi đi từ rừng hay từ biển
Mà nói rằng:
- Hãy uống cạn vò rượu cùng ta …
Khách muốn gì xin tự nói ra
Khách đi chủ nhà chỉ nói:
 - Đừng để cầu thang nhà tôi mọc cỏ gà …



Bài 27: VẰN NHẰNG SLÁY

Pây cách quây đin tỉ hâng dá
Nâư nảy chắng tẻo mà
Kha tả quén hì hồm nặm toỏng
Lẩn kỉ lai toẹn pửa cón vạ lồm...

Pửa tỉ pi bươn bặng hai mần
Mẻ nhình ấc nồm fổc mần mần
Chẩp pỏ chài sloong coóc nả đeng ó
Pỏ chài puồng mác lải thuống nắc lồng
Pây kho củ củ, năng đẳn khửn khôn...

Tềnh tả bảt đăm mà lửp lửp
Tằng phấu nhình chài kẻ slửa khóa
Lòi oóc chang vằng hết nảc pắt pja
Nảc lòi tẻp nèm căm au phả kha
Lạo hết pja tẻo ngoảc mà hết nảc
Hình vạ slua cụng pắn pé chang vằng
Nặm théc bì bùm bấu mì cần hăn đửa
Đăm chắng khửn, nủng slửa khóa lông căn...

Bấu mì lăng dung tồng pửa cón nhằng eng
Tả luây xiên pi, vằng vận nhằng chứ mại
Cóp nặm khửn hăn mượi cần mà thỏm
Slương điếp căn nựn thuổn ngàu lồng toọng...


NGÀY CÒN BÉ

Đi xa quê đã lâu
Hôm nay mới lại trở về
Dòng sông quen vẫn rì rào sóng vỗ
Kể bao chuyện ngày xưa với gió ...

Ngày ấy vừa tuổi trăng rằm
Con gái vú nẩy tròn trên ngực
Hai má đỏ hồng khi gặp đàn ông
Con trai túi bìu quả lai dần nặng
Đi hay gù gù, chân da nhột lên lông ...

Trên sông khi bóng chiều oà đến
Một lũ gái trai cùng cởi phăng quần áo
Ra giữa dòng sâu chơi “rái cá bắt cá”
Rái cá đuổi theo bắt túm lấy bàn chân
Kẻ làm cá bị bắt sẽ quay đầu lại đuổi
Thắng và thua cũng trong vực vòng quanh
Nước vỡ ì ùm chẳng có ai thấy mệt
Tối lên bờ quá vội, mặc lẫn áo của nhau …

Có gì vui bằng thuở còn bé ngày xưa
Sông ngàn năm trôi, vực vẫn còn kỷ niệm
Vốc nước lên soi thấy bạn bè ùa đến
Bao nhớ thương tôi uống hết vào lòng …




Bài 28: ĐIN TỈ

Đin tỉ cẳp kẻp bấu đo tức tốc mưn xu
Slam nhám kha toỏng đán
Oóc tu lẻ khảm khuổi, pin pù
Nhằng bưởng tỉ lẻ pé hải
Bâư muồi chắt lẹo tha vằn
Bác pổc đin  khửn
Tẻo tẳt bai lồng nẳng
Bấu oóc châư đảy, mốc cải poòng lồm
Phả bên khao xoác tềnh fạ
Bâư  han đát slảy phjâng

Pây hâư dá củng vận tẻo mà
Nặm lải pèo
Khảu lào bjoóc mạy
Xảng pỉng fầy tha ngầư nhạy nhạy
Cừn lì fầy ún mì căn


QUÊ HƯƠNG

Quê hương không đủ chỗ để đánh rơi đồng xu
Ba bước chân gặp núi
Ra khỏi cửa là leo là lội
Đằng kia biển rồi
Lá tre che lấp mặt trời
Cuốc lật đất lên
Lại đặt cuốc xuống ngồi
Hít bụng căng thở không ra gió
Mây trên trời trắng xoá
Lá han đốt trong lòng

Đi đâu rồi cũng trở về
Nước múc gáo
Gạo vẫn đong bằng đấu
Bên bếp mắt lại nhìn nhau đau đáu
Đêm dài lửa ấm có em



Bài 29: PỎ CHÀI SLAM SLIM

Pỏ chài mì slam ăn slim tàu
Ăn nâng dò sle dú lườn
Ăn nâng thư nèm chang ấc
Ăn nâng vạy chang sluôn bjoóc


BA QUẢ TIM CỦA ĐÀN ÔNG

Đàn ông có ba quả tim
Một quả cất để ở nhà
Một quả mang trong lồng ngực
Một quả đem dấu ở giữa vườn hoa.







Bài 30: PỎ CHÀI VẠ MẺ NHÌNH

Pỏ chài
Bặng mạy vác
Nhẳt cáu nhẳt hăn hom

Mẻ nhình
Bặng cằn mương
Nà tan xoong nhả lổc


ĐÀN ÔNG ĐÀN BÀ

Đàn ông
Như vạt trầm
Càng cũ lại càng thơm

Đàn bà
Như bờ mương
Lúa gặt rồi rậm cỏ






Bài 31: MÌA VẠ CHỤ

Noọng xam mìa lẻ lăng mòn?
Chài cạ hẩư:
-Mìa bặng bâư slửa đây
Pây hâư cụng ái nủng...

Noọng xam chụ lẻ lăng mòn
Chài cạ hẩư:
-Chụ bặng mẳt nựa eng
Chòn khảu đâư đang chắp dú đúc xảng

Slửa nủng khảu nhằng kẻ oóc đảy
Hết lừ phen, nựa nem đúc chang đang?


VỢ VÀ NGƯỜI TÌNH

Em hỏi anh vợ là gì?
Anh sẽ nói:
- Vợ như một chiếc áo đẹp
Lúc nào cũng mặc trên người.

Em hỏi anh người tình là gì?
Anh sẽ nói:
- Người tình như một viên mỡ con
Chui vào trong anh ở bên nạng sườn.

Áo mặc vào còn cởi ra được
Cắt bỏ làm sao mỡ dính với xương?



Bài 32: SLẮNG SLẠU

Mẻ á oóc dặng dú hua tàng
Chải loóc hết cần khỏ khát
Nhoỏc khảu cốc lặng mưn ngần khao
Noọng mừa lườn phua
Cẳm nảy mưn ngần lấn oóc


      DẶN DÒ

Mẹ ra đứng đầu đường
Vờ làm người hành khất
Dắt vào dải lưng em đồng bạc trắng
Em về nhà chồng
Đêm nay đồng bạc rơi ra


Bài 33: PÂY XA NGÀU PÙ

Cả này mạ mừa khảu tàu đai
Chài cần toỏc cót au cằm xướng
Pây xa thắp ngàu pù pửa cón

Cả này bấu nhằng mì xá phân
Sloong cần căm cáng toong tò tó

Cả này bấu nhằng mì mùa mồm
Coóc fạ đeng chứ mại vằn đăm

Cả này noọng kha nhám nèm phua
Khửn đông slan phát pù lồng khảu

Cả này lấư doàng mừng điếp chứ
Chài táng pây chang tẩư fạ lai cần


ĐI TÌM BÓNG NÚI

Bây giờ ngựa về tàu khác
Một mình anh ôm câu hát
Đi tìm bóng núi ngày xưa

Bây giờ không còn cơn mưa
Hai đứa đội chung tàu lá

Bây giờ không còn mùa hạ
Góc chiều đỏ chín chờ mong

Bây giờ em đã theo chồng
Lên núi phát nương tra lúa

Bây giờ buông hờ nỗi nhớ
Anh lang thang giữa loài người.


Bài 34: MẺ NHÌNH NGHỊ BẤU OÓC

Cần mẻ nhình quá làn
Mái chằng đảy điếp slắc pày
Mái chằng mì phua slắc pày
Củng bặng đương bjoóc bấu hom
Mẩt mèng bấu mà tom thâng quá

Cần mẻ nhình pền mải
Mái cạ mì lủc nâng dá
Mái cạ mì kỉ lủc dá
Cẳm cẳm vận hăn moòng dú hua lườn
Bảt kha pỏ chài càm bệc bệc
Pỏ chài nẳt thình lăng
Mẻ nhình ngị bấu oóc...


PHỤ NỮ KHÔNG THỂ NGHĨ RA

Người phụ nữ lỡ thì
Dẫu chưa một lần yêu
Dẫu chưa một lần đi lấy chồng
Cũng như bông hoa không có hương
Bướm ong không ngó tới.

Người phụ nữ goá chồng
Dẫu đã có một con
Dẫu đã có vài con
Đêm đêm vẫn nghe ở đầu nhà
Tiếng bước chân đàn ông thậm thịch

Cái gì đàn ông thích
Phụ nữ không thể nghĩ ra.


Bài 35: CẲM NÒN LẨY

Quang lỏn heng lì noọng dá tỉnh
Them bảt khoăn ni tốc lồng tẩư tát
Tát quẳn au pây bấu chắc tẻo mà
Chài tảng lồm sle noọng nòn hẩử ỏn
Noọng nắt bấu, mạy buốt nhỏt slì mồm

Noọng ới, noọng nòn van hẩư nớ
Nết nưới táng slán nèm tiểng nổc
Noọng chắng chắc dú ngải pền lừ
Chang thiêng noọng đảy nòn vạ pỏ
Noọng nghị thâng lai mỉnh mẻ nhình
Cừn hai lủng tán cần đeo chửc lẩy...

Noọng nòn bặng đao đí slung nòn
Mon khen chài, nòn van đắc đí
Chài phá ấc oóc hết thẳm phja
Hẩư noọng chòn khảu chang pây dú
Bấu chắc lăng fạ khiếc, fạ lồm
Nâư pjủc noọng tứn mà oóc tổng
Hăn lảy nả lầư củng slúc bặng hai.


ĐÊM NGỦ NƯƠNG

Tiếng nai kêu dài em chớ nghe
Kẻo hồn bay theo rơi vào ngọn thác
Bị thác cuốn đi không biết lối về
Anh che ngọn gió cho em ngon giấc
Em có vui không nghe cây trổ búp hè.

Em hãy ngủ ngon đi nhé
Cơn mỏi sẽ tan cùng tiếng chim kề
Em sẽ hiểu thế nào là hạnh phúc
Giữa chòi canh được ngủ bên chồng
Em sẽ thương hơn những người phụ nữ
Khuya một mình trông rẫy giữa trăng trong.

Em hãy ngủ như trăng sao ngủ
Gối cánh tay anh giấc sẽ say nồng
Anh bổ ngực anh ra làm hang đá
Cho em chui vào ngủ ở bên trong
Em sẽ bình yên cả lúc nổi cuồng phong
Sáng sớm mai dậy ra nương em thấy
Lúa vạt nào cũng đều chín như trăng.



Bài 36: TẢ SLỐNG NOỌNG

Tẳm au noọng mà hết mìa
Lườn chài chắng mì pác tu
Noọng bặng tan đon khảu slúc
Ỏn loóc thác dú chang chàn

Mì noọng pây hâư bấu tủng
Mái đin fạ quảng kỷ lai
Noọng điếp cải slim, cải chí
Vạ chài khửn dản, lồng vằng



TẶNG EM

Từ khi có em làm vợ
Nhà anh đã có cửa rồi
Em như lên nương hái lúa
Gặt mùa hạnh phúc lên phơi

Có em đi đâu cũng đến
Cho dù trời đất mênh mông
Em yêu tài trai, chí lớn
Cùng anh lên thác xuống ghềnh




Bài 37: CẰM  KHAY SLIM

Đăm mà dặng hua lườn
Lượn khửn: Lô.Lô.Lô...
Đang slí slẳn lạng pát
Nàng lượn lèng lượn cỏi :
-Pát. Pát. Pát. Pạt. Pạt...

Pỏ cá tỉnh chắc dá
Chắng sloong mừng chổng kẹ
Tha líu tằng sloong ăn
Cổm lồng tùm tẳm nả
Đếnh khảu mẻ lủc nhình
Lượn cạ: phít, phít, phít...
Tủi pác ca, tủi lếch
Câu hẩư mầư cải cặn.

Ngỏ tèo khửn cằn nà
Cổm hua lồng ngỏ phển
Noọng củng doài tả mừng
Chòn oóc khói lù pha
Phển mà thâng dặng xảng
Chiếm bặng bấu nhằng châư
- Ngám mì ỷ pện fè
Chài diền cạ lao dá...





BÀI HÁT TỎ TÌNH

Tôi đến đầu nhà
Hát: Lô. Lô. Lô …
Nàng đang rửa bát
Nàng hát nhỏ to
- Bát. Bát. Bạt. Bạt …

Cha nàng nghe được
Ông chống hai tay
Ông nheo hai mắt
Ông nhìn tận mặt
Cô con gái xinh
Ông hát: vênh, vênh …
Búa tạ búa đinh
Cho mày thôi lớn.

Tôi vù qua ruộng
Cắm cổ tôi bay
Nàng cũng ngừng tay
Chui qua liếp hở
Nàng đến bên tôi
Chỉ nhìn không thở
- Mới có thế thôi
Mà anh đã sợ …


Bài 38: CỪN CHANG ĐÔNG

Ơi, cừn đăm hai kheo lồng pàn nhả
Ing khảu ấc mà noọng hảy khỏ khôm
Ngỏ mác cẳc lẳn khửn cò chết châư
Slống noọng khảm quá tềnh pác tảc

Ấc slưả noọng hom mác nhả pù pài
Phjôm pjói bặng tầu quầy theo sláy
Noọng lượn dung tằng slíp nhỉ bươn
Lặm nả noọng hối nâng lẻ diền chứ

Cừn quẹng đông kheo lầu dú vạ căn
Hưa căn hẳm mạy, xa toong tẳng lán
Hin khấư khoáng lầu cái lìn thắp nặm
Pha mừng lầu pjông oóc bản lườn



ĐÊM RỪNG

Ôi, đêm trăng xanh xuống cỏ
Tựa ngực tôi em khóc rưng rưng
Tôi nghẹn ngào nuốt từng hơi thở
Đưa em qua miệng lũ vắt rừng

Bầu ngực em tràn trề hương núi
Mái tóc em ngàn sợi rêu buông
Em hát vui cả mười hai tháng
Vắng em một chút đã thấy buồn

Đêm rừng vắng ta ở bên nhau
Cùng ngả cây, cắt gianh, dựng lán
Đá khô kiệt chặt vầu bắc nước máng
Từ tay ta sinh đất, sinh làng








Bài 39: PHUỐI PÁC SLÌ DÊN

Nủng slửa len dá vận hăn dên
Nủng slửa mèn khảu noỏc hêm, vận hăn dên
Tọ slì dên tẻo pền ún
Hại cạ nủng thâng bâư slửa nựa
Nựa cần điếp bặng thán fầy bọng phả mừng


CA DAO MÙA ĐÔNG

Mặc áo len rồi vẫn rét
Mặc thêm áo bông cũng vẫn thấy rét
Nhưng mùa đông sẽ ấm áp
Nếu mặc một chiếc áo bằng da thịt
Da thịt người yêu như than lửa bỏng tay



Bài 40: TẮNG CHÀI DÚ TẨƯ CỐC MẠY NỚ

Nâư pjủc chạu noọng nớ
Tắng chài dú tẩư cốc mạy
Kha nết lẻ nằng lồng tềnh nhả
Chài pây tàng xó khảm quá pù
Sle hẩư lầu chẩp căn đảy khoái...

Noọng pây thâng tỉ dặng thả chài
Hại mì cần lầư xam dặng dú tỉ hết lăng
Noọng cỏi cạ xa vài eng cẳm ngòa lạc mẻ
Náo lẻ cạ noọng dặng nảy xa da...
Noọng chải loóc cảng phiến quá thình đai
Hẩư bấu slắc cần thiên, bấu cần chắc loỏng.

Nâư pjủc lụ nâư đai củng pện
Noọng cử dặng cốc mạy tắng chài
Lầu chải loóc bấu hẩư cần hâư chắc...


HÃY CHỜ ANH Ở DƯỚI GỐC CÂY

Sáng sớm mai em nhé
Chờ anh dưới ở gốc cây
Chân có mỏi thì ngồi lên trên cỏ
Anh vượt dốc tắt ngang qua núi
Sẽ đến để gặp em thật nhanh ...

Em đến đó, cứ chờ anh nhé
Nếu có ai đi qua hỏi đứng đó làm gì
Hãy nói đang tìm nghé con đêm qua bị lạc
Hoặc em nói là em đứng đây hái thuốc ...
Thì hãy cứ giả vờ làm nghi binh
Để không ai biết, không ai trêu em và anh ...

Sáng sớm mai và sớm nào cũng thế, em nhé
Hãy chờ anh ở dưới gốc cây
Cứ tiếp tục làm nghi binh, không cho ai biết ...




Bài 41: SLIỂU NOỌNG VẰN TOỎC

Bặng cái nặm lìn tầư bốc
Bặng co mác mặn lồm thoỏng bấu fèn
Sliểu noọng vằn nâng chắng chắc
Lườn têm cúa cái củng quẹng xiu xiu...

Sliểu noọng ngám vằn toỏc
Pjầu ngài bấu pền tón
Ắc è loọng bặng xẻ heng lì
Chài thắc slủng khửn đông thắp nạn
Đồng hồ vay toỏng khát tha vằn...

Sliểu khảu mốc dác bấu hí
Sliểu nặm cò khấư bấu hí
Sliểu lườn nòn dú cốc mạy...
Shiểu noọng bấu thẻ hết lừ đảy...

Sliểu noọng ngám vằn toỏc
Tọ ái tủp phó phé mác đin
Hẩư mác đin eng cải cặn căm mừng
Sle noọng dặng coóc lầư củng đếnh hăn
Ái cót au lúc lầư củng đảy...


 THIẾU EM MỘT NGÀY

Như máng nước lần bị cạn
Như cây mận có gió vẫn đứng im
Thiếu em mới nhận ra điều đó
Nhà chật của bỗng dưng trống trải ...

Thiếu em mới một ngày
Anh ăn không đúng bữa
Tiếng tắc kè cũng não nuột hơn
Anh vội đem súng săn lên rừng
Chiếc đồng hồ gõ nhịp xẻ thời gian ...

Thiếu cơm có thể nhịn đói
Thiếu nước có thể nhịn khát
Thiếu nhà có thể ngủ gốc cây ...
Nhưng không thể thiếu em ...

Thiếu em chỉ có một ngày
Mà muốn đập nát tan trái đất
Cho trái đất nhỏ bằng nắm tay
Để em ở đâu cũng nhìn thấy
Muốn ôm hôn là có được ngay ...

Bài 42: BÂƯ MJẦU

Nâư pjục chài lồng pù
Bâư mjầu noọng loẻc sloong
Bưởng dò sle tẩư mon
Bưởng chài thư pây tẩư

Chài pây dò hẩư khít
Náo hem mì cần mỏ
Nhợ bảt mì lạo hăn
Boong te chắc tẻo khua

Chài dò đây chài nớ
Hom phết tó bâư mjầu
Hại cạ tốc slắc bưởng
Hết bưởng nhằng chếp khôm

LÁ GIẦU

Sớm mai anh xuống núi
Lá giầu em rọc đôi
Nửa em ủ dưới gối
Nửa anh mang về xuôi

Anh đi cất cho kỹ
Kẻo có kẻ rình mò
Nhỡ có người nhìn thấy
Họ biết lại cười cho

Anh giữ lành anh nhé
Thơm cay một lá giầu
Nếu để rơi một nửa
Làm nửa lá kia đau.

Bài 43: NOỌNG – CẦN BẤU QUÉN

Noọng lẻ lăng mòn
Chài nẳm bấu oóc
Pjạ lẻ mì đẳm
Lườn lẻ mì tu
Mỏ khảu phu sloong cần dặng đếnh

Khêm tốc kị khuổi chài pủng pảng pây xa
Chập noọng dú chang háng pền pài
Chài bặng cần slon cảng
Vạy cái khân au mà

Noọng lẻ lăng mòn
Dung dang chài tẻo táng xam đang cáu
Noọng lẻ ăn lìn nặm
Luây khẩu phưởng chài mà...


EM - NGƯỜI XA LẠ

Em là gì
Anh không biết nữa
Dao có chuôi
Nhà có cửa
Cơm sôi hai đứa đứng nhìn

Kim đáy suối anh lặn lội đi tìm
Gặp em nơi chợ phiên ngày cuối
Anh thành người tập nói
Giấu chiếc khăn đem về

Em là gì
Khi sung sướng anh thường hỏi thế
Em là nguồn nước nhỏ
Chảy vào vại nhà anh